Nieuwe stimuli opzoeken: dat klinkt misschien niet als muziek in de oren wanneer je introvert of gevoelig bent, of als je het prettig vindt om in je comfortzone te blijven. Toch kan het goed zijn om op z’n tijd nieuwe prikkels op te zoeken. Dit is waarom.
De Amerikaanse schrijver Gretchen Rubin, bekend van Het happiness project, publiceerde recent het boek Sensationeel leven – Een reis door de vijf zintuigen voor meer geluk en verwondering. Haar boodschap: we negeren onze zintuigen en dat maakt ongelukkig. ‘Onze zintuigen helpen ons op te vrolijken, te kalmeren, in het moment te leven, meer plezier en energie te ervaren, verbindingen te verdiepen,’ schrijft ze.
En er speelt nog iets anders mee, zei Rubin onlangs in The Psychology Podcast waarin ze te gast was. “Dat wat je heel veel ziet, merk je niet meer zo goed op. Een geur in huis die je ooit heerlijk vond, ruik je niet meer. Dat geldt voor veel om ons heen.”
Waarom het zo belangrijk is
Daarom is het zo belangrijk om ook nieuwe stimuli op te zoeken – zeker ook voor introverte, gevoelige mensen. Zij zijn misschien geneigd om harde geluiden, sterke geuren en drukke gelegenheden te mijden. Maar door deze experiential avoidance mijden ze niet alleen de lastige stimuli, maar ook de goede. Daarmee zet je een onzichtbare stolp over jezelf, stelden de host en Rubin. Met leegte en een verloren gevoel als resultaat.
Gebruik al je 53 zintuigen (in plaats van 5)
Ons sensorische informatiesysteem is heel geavanceerd. Er zijn ontelbaar veel zintuigen waar we nauwelijks over nadenken, zegt bioloog Ashley Ward, schrijver van Sensational – A new story of our senses in een Britse podcast. We hebben er volgens hem niet 5 (zien, ruiken, proeven, voelen en horen), maar wel 53. Een zintuig bestaat namelijk uit veel meer kleinere zintuigjes, legt hij uit.
Zo bestaat tastzin uit in de huid gelegen zintuigen die bijvoorbeeld druk kunnen ervaren en de temperatuur en pijn kunnen voelen. Daarnaast is er het zintuig proprioceptie: het gevoel dat je weet waar jouw lichaam en dat van anderen zich in de ruimte bevinden zonder dat je ze hoeft te zien. Het vestibulaire systeem in je binnenoor draagt mede zorg voor evenwicht en balans.
En dan hebben we nog interoceptie: het vermogen om signalen van vermoeidheid, een volle blaas, honger en dorst op te merken. Ook kunnen wij mensen volgens Ward wel een miljard verschillende geuren onderscheiden. Het wordt allemaal zo verschrikkelijk genegeerd en voor vanzelfsprekend aangenomen, aldus Ward. Dat leidt niet alleen tot verarming van onze beleving, maar ook tot spanning en stress.
Oefening: op onderzoek naar nieuwe prikkels
Ga met iemand anders naar een plek waar je van houdt en maak samen een soundscape van wat jullie horen. Tot hoeveel geluiden komen jullie? Kunnen jullie ook horen wat heel zachtjes klinkt? Maak daarna een smellscape: som alles op wat jullie ruiken. Ga vervolgens met die ander naar een plek die je haat en doe hetzelfde. Wat is het verschil? Wat zegt dat over hoe jullie de zintuigelijke wereld individueel beleven?
Meer lezen
- Zo verdwijnt die mist uit je hoofd.
- Lees meer over mental health in de nieuwe Flow.
- SOS! Weer een feestje, familiebezoek of werkborrel: dit helpt bij sociale angst.
Tekst Annemiek Leclaire Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 29 november 2023