Vaak een opgejaagd gevoel? Dit is hoe het komt en wat je eraan kunt doen

Tientallen mensen die oversteken op een groot zebrapad en van bovenaf gefotografeerd zijn

Gepubliceerd op 18 oktober 2022 Laatst bewerkt 31 januari 2025

Waarom voelen we ons zo vaak opgejaagd? Neuropsycholoog Margriet Sitskoorn legt uit hoe dat komt – en hoe het anders kan.

Als je aan iemand vraagt hoe het met diegene gaat, hoor je vaak: “Ik heb het druk.” Het lijkt alsof we nooit echt rust kunnen nemen en we voelen ons vaak opgejaagd. Hoe komt dat? Een belangrijk antwoord op deze vraag ligt aan de huidige wereld en onze vaardigheden die daar niet altijd goed op aansluiten.

Wat is een opgejaagd gevoel?

Een opgejaagd gevoel gaat vaak gepaard met spanning, stress en het gevoel dat je iets moet doen of snel op iets moet reageren. Je voelt je onrustig of zelfs opgefokt en het kan bijvoorbeeld ontstaan door deadlines of sociale druk. Dit ervaren veel mensen weleens en dat kan op zich niet zo veel kwaad. Het wordt pas vervelend als je heel vaak last hebt van een opgejaagd gevoel. Dan kan het namelijk leiden tot chronische vermoeidheid.

Hoe de huidige maatschappij bijdraagt aan een opgejaagd gevoel

Onze huidige maatschappij is continu in beweging en wordt ook wel de VUCA-wereld genoemd. De letters van dit woord staan voor belangrijke kenmerken van onze wereld:

  • Volatility – bewegelijkheid: er is sprake van voortdurende verandering.
  • Uncertainty – onzekerheid: we ervaren onzekerheid omdat we veel belangrijke gebeurtenissen niet kunnen voorspellen.
  • Complexity – complexiteit: gebeurtenissen zijn vaak zo complex en we krijgen zo veel informatie en prikkels dat we niet alles meer kunnen overzien en begrijpen.
  • Ambiguity – meerduidigheid: we ervaren verwarring omdat veel dingen op meerdere manieren zijn uit te leggen.

Omdat de hersenen gericht zijn op verandering en prikkels trekken die de aandacht en krijgen we het gevoel dat we er iets mee moeten. Maar als de stroom van prikkels maar niet ophoudt, zoals in de VUCA-wereld, blijft er altijd wel iets te doen, hebben we nooit genoeg tijd en voelen we ons voortdurend opgejaagd.

Wat kun je doen tegen onrust en een opgejaagd gevoel?

Moeten we gewoon een tandje bijzetten en nog harder rennen? Of kunnen we iets anders doen om succesvol met de VUCA-wereld om te gaan zonder ons opgejaagd te voelen?

Het antwoord op die vraag is ‘ja’. Je opgejaagd voelen is gerelateerd aan wat wetenschappers distress-tolerantie noemen. Distress-tolerantie is de vaardigheid om negatieve emoties te ervaren en deze te doorstaan. Dit lukt ons beter als we eerst onze emoties en onze reacties op deze emoties leren herkennen. Een aantal tips hoe je die herkent:

  1. Tackel je reactie met mindfulness.

Door dagelijks korte mindfulnessoefeningen te doen, word je niet alleen bewust dát je je opgejaagd voelt, maar ook waardoor en wat je reactie op deze situatie is. Het helpt daarbij als je focust op je ademhaling. Door bewust en diep te ademen, wordt het parasympatische zenuwstelsel geactiveerd, wat leidt tot een verlaagde hartslag en een gevoel van ontspanning.

  1. Zoom uit en krijg helder wat voor jou écht belangrijk is.

Het idee dat we overal op moeten reageren en steeds meer moeten doen in steeds minder tijd, moet je niet zomaar voor lief nemen. We hoeven niet alles te doen en overal op te reageren – en zeker niet in steeds minder tijd. Het omgekeerde is efficiënter: wat gas terugnemen en de tijd nemen om te bekijken wat we belangrijk vinden in ons leven. Als je weet wat je belangrijk vindt, wordt het niet alleen duidelijker waar je met de meeste voldoening je tijd aan kunt geven, maar ook waar je beter je tijd níét aan kunt geven.

  1. Maak een nót to do-lijst

Dit klinkt heel logisch, maar vaak is er een mismatch tussen de zaken die we belangrijk vinden en de tijd die we eraan besteden. Taken die laag op onze prioriteitenlijst staan, slurpen soms de meeste tijd omdat ze vaak dwingener zijn. Hierdoor schieten de dingen die hoog op de prioriteitenlijst staan erbij in.

Het is bij deze tijdslurpende-lage-prioriteitzaken een idee om een nót to do-lijst te maken. Een lijst van dingen die tijd en aandacht vergen, maar die niet per se bijdragen aan wat voor ons belangrijk is.

Als je je leven niet langer door een dwingende to do-lijst, maar door je prioriteiten en not to do-lijst laten leiden, word je minder geleefd. En ga je je gelukkiger en minder opgejaagd voelen.

Meer lezen


Tekstbewerking Paulien van Diepen  Fotografie Ryoji Iwata/Unsplash

Margriet Sitskoorn is neuropsycholoog en hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Universiteit van Tilburg. Ze schreef verschillende (bestselling) boeken zoals Het 50+ brein en Hersenhack. Daarnaast is ze spreker over de wisselwerking tussen hersenen, gedrag en omgeving. Voor Flow schreef ze verschillende artikelen over de psyche.
Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN