Klap jij ook dicht bij gesprekken met meer dan één persoon? Dit tipt de psych

verlegen

Een-op-een gaat het prima: je kletst wat af met die ene persoon. Maar wanneer er een tweede bij komt (of nog erger: een derde, vierde, vijfde) klap je dicht. Je verlegenheid speelt op. Hoe voorkom je dat?

Laten we vooropstellen dat de een introverter of verlegener is aangelegd dan de ander. En daar is niets mis mee. Een kringverjaardag, groepsbrainstorm op werk of borrel met meerdere vrienden is niet voor iedereen weggelegd. Voor sommige mensen is het nou eenmaal prettiger om een-op-een te kletsen. Maar soms ontkom je er niet aan: gesprekken tijdens de gezamenlijke lunch op kantoor, familiedag of sportles.

Verlegenheid is eigenlijk ‘de angst om in sociale situaties negatief beoordeeld te worden’, zoals sociaal psycholoog en auteur van Verlegen Pieternel Dijkstra het definieert. Volgens Dijkstra blijkt uit onderzoek dat veertig procent van de mensen zichzelf omschrijft als verlegen, vertelt ze aan gezondheidsplatform Anderzorg. Maar het uit zich bij iedereen verschillend. Sommigen kunnen niet goed voor groepen spreken, anderen zijn in hun vriendengroep terughoudend of hebben moeite wanneer een derde persoon zich in het gesprek mengt.

Misschien kun je goed ‘kameleonnen’

“Het kan zijn dat het je in gesprekken met één persoon beter lukt om dicht bij jezelf te blijven en je zelfverzekerd te voelen. Maar het kan ook zijn dat je gewoon goed kunt ‘kameleonnen’,” vertelt psycholoog Marjolein Assendelft. ‘Kameleonnen is geen officiële term, maar daarmee bedoel ik dat je je – misschien onbewust – aanpast aan de ander, soms voorbijgaand aan jezelf.”

“Vaak gaat dat bij één persoon wel makkelijk, er is gewoonweg maar één persoon om rekening mee te houden. Maar de kameleon zijn in een gesprek met twee of meer personen wordt al lastiger. De crux bij gesprekken met meerdere mensen is om dicht bij jezelf te blijven.”

Misschien voel je je bij een-op-eengesprekken veilig, maar maakt de dynamiek van een groepje je onzeker, legt Assendelft uit. “Dat kan zich uiten in gedachten als: o, het klikt tussen hen wel erg goed, ben ik wel leuk genoeg? of: is mijn gespreksstof de moeite waard om te mengen in dit gesprek?” Een-op-een is het nu eenmaal makkelijker om ruimte in te nemen.

Prima of eenzaam op de achtergrond?

“Als jij je oké voelt bij een rol op de achtergrond, is dat natuurlijk helemaal niet problematisch,” benadrukt psycholoog Assendelft. “Iedereen is anders. Maar als je het zelf vervelend vindt dat het je niet lukt om ruimte in te nemen, kan het wel fijn zijn om er iets aan te doen. Het helpt om aan je zelfvertrouwen te werken. Want sociale angst heeft te maken met onzekerheid.”

Zo tipt de psych dat het kan helpen om een ‘witboek’ in te vullen, om zo te leren ‘meer in je kracht te staan’. “Al worden sommige mensen een beetje misselijk van die term,” vertelt ze lachend. “Maar met in je kracht staan bedoel ik dat je leert dat ook jij de moeite waard bent om iets te vertellen.”

Tips bij verlegenheid

In een witboek schrijf je positieve eigenschappen van jezelf op, maar ook dingen die je lukte en prettige momenten, zoals ‘meegepraat tijdens de lunch’ of ‘gelachen met een vriend’. Als je dit regelmatig doet, kan het je zelfvertrouwen verbeteren, volgens Assendelft. Ook vertelt ze in dit artikel over de COMET-oefening om je zelfbeeld te verbeteren.

Daarnaast geeft sociaal psycholoog Dijkstra nog wat tips op Anderzorg.nl:

  1. Probeer sociale situaties niet uit de weg te gaan. Wanneer je toch gaat, kun je erna trots op jezelf zijn. Het helpt om te evalueren wat er goed ging en misschien beter kan. Van tevoren kan het helpen om – ook al klinkt het misschien wat suf, dat is het niet – alvast een paar verhaaltjes of gespreksonderwerpen te bedenken.
  2. Stel vragen. “Mensen vinden het vaak leuk om over zichzelf te vertellen. Dat betekent niet dat je zelf met allerlei interessante verhalen op de proppen moet komen, stel de vragen.” Dit kan er ook voor zorgen dat je op een simpele manier toch af en toe ‘mee’ hebt gepraat.
  3. Uit dat hoofd. Mensen die verlegen zijn, piekeren vaak, volgens Dijkstra. Mindfulness is een toegankelijke manier om uit je hoofd te komen. Dat hoeft niet met uitgebreide meditaties in monnikenhouding. Je kunt bijvoorbeeld focussen op drie dingen die je ziet, twee dingen die je hoort en één ding dat je voelt, ook dat is mindfulness.

Meer lezen

Tekst Ruby Wijdenbosch  Fotografie Unsplash
Gepubliceerd op 3 februari 2024

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN