Ouders vinden het vaak ‘zonde van je lichaam’. Toch zetten steeds meer mensen een tatoeage. Waar komt die wens vandaan? Journalist Jantine Jongebloed, die zelf kortgeleden overstag ging, zoekt het uit.
Tekst Jantine Jongebloed Illustratie Sarah Walsh
Gepubliceerd op 19 september 2024
Ik heb veelvuldig gefantaseerd over tattoo-ontwerpen, mijn hele leven lang, maar geen enkel idee beklijfde langer dan een week. Ik had dus 36 jaar lang een maagdelijke, tattooloze huid. In mijn kringen werd ik daarmee in de loop der tijd eerder uitzondering dan regel. Vrienden zetten om de haverklap een nieuwe tekening om een lijfspreuk, herinnering of fascinatie vast te leggen.
Van ordinair imago naar groeiende trend
Mijn maagdelijke huid en ik werden een paar weken geleden midden in de nacht wakker met een steengoed idee voor mijn eigen eerste. Opeens wist ik het heel zeker. Ik werkte op dat moment aan een theaterperformance over online seksueel misbruik, als schrijver en speler. Een gedicht uit de eindscène was veel voor me gaan betekenen: over je thuis voelen in je lijf en je seksualiteit, over zusterschap en je beschermd en gedragen voelen. Een regel uit dat gedicht liet ik een paar dagen na deze ingeving op mijn arm zetten. Ik liet de woorden ‘huis, huis, huid’ op mijn linker onderarm zetten, als aandenken.
In een nieuwsbericht lees ik dat volgens het RIVM het aantal tattooshops tussen 2015 en 2022 is verdubbeld naar 1658. En in juni 2023 waren er al bijna 3700. Inmiddels heeft tussen een kwart en een derde van de mensen onder de veertig jaar een of meerdere tattoos. Niets meer te merken van het ordinaire imago dat de tatoeage tot de jaren negentig nog had. De tattoo vind je inmiddels in alle lagen van de bevolking.
Op zoek naar betekenis
Wat betekent die tatoeage voor ons, wat zegt het over onze identiteit en over zingeving? Ik bel Henri Beunders, emeritus hoogleraar ontwikkelingen in de publieke opinie en schrijver van het boek Optocht der tattoos. Volgens hem gebruiken we tattoos de laatste jaren steeds vaker als een soort dagboek. “Het is de angst voor het niet-vastgelegde leven. Ik hoor mensen weleens zeggen: ‘Als je je herinneringen – tijdens verre reizen, of relaties of wat ook – niet vastlegt, waarom reis je dan, waarom heb je lief?’”
Volgens Beunders is de opmars van de tattoo ‘een jacht op een betekenisvol bestaan’. Er is een groeiende eenzaamheid als gevolg van wat hij het ‘gevoel van mislukking’ noemt, in een maatschappij waarin ‘succes en roem zo belangrijk zijn geworden’. De tattoo is volgens hem een manier om je in je eigen lichaam en bestaan gesterkt te voelen – en autonomie en zeggenschap te ervaren.
Maar hij wil er niet cynisch over doen, zegt hij erbij. “Voor mensen met trauma’s of littekens, bijvoorbeeld na een borstamputatie, kunnen tattoos heel verlichtend werken. Het effect van een symbolische tattoo, zoals een spreuk, is dat het doelen en veerkracht kan vergroten. Vroeger was een popheld voor velen een voorbeeld voor het inrichten van het eigen leven, een rolmodel. Ik denk dat mensen steeds vaker hun eigen rolmodel zijn, en daar kracht uit putten.”
Meer lezen
- Zo gebruik je de Flow-tattoos.
- Hoe quotes houvast kunnen bieden.
- Rani geeft met haar illustraties een inclusief beeld van de maatschappij.
