Marijes boekentip: een pinnige oude dame die je in je hart sluit

Marije van der Haar is coördinerend eindredacteur van Flow en veellezer. Ze zit in een leesclub en staat iedere ochtend eerder op om tijd te maken voor een (luister)boek. Hier tipt ze persoonlijke pareltjes die haar zijn bijgebleven of waar ze zich op verheugt. Deze keer: Momenten voor de eeuwigheid van Kjersti Anfinnsen.

Als ‘boekenvrouw’ op de Flow-redactie heb ik het geluk om veel boeken opgestuurd te krijgen. Soms zit er een tussen die extra mijn aandacht trekt, zoals deze. Niet alleen is het omslag van Momenten voor de eeuwigheid mooi, er zat ook een kaartje bij waarop stond: ‘Het is een klein en intiem portret van een hoogbejaarde dame met al haar nukkigheden. Echt een aanrader!’ Daarbij vind ik het ook altijd leuk om iets van een auteur te lezen die ik nog niet ken. De Noorse Kjersti Anfinnsen (1975) is behalve schrijver ook tandarts. Haar twee eerdere boeken die in Noorwegen verschenen, zijn in deze Nederlandse editie samengevoegd.

Hier gaat het over

Birgitte is bijna negentig en woont alleen in Parijs. Het leven is een tikje eentonig geworden: de vrienden die ze had, zijn overleden en lichamelijk kan ze ook niet veel meer. ‘Vroeger raakte ik vermoeidheid kwijt door uit te rusten, maar op den duur, bijna ongemerkt, is ze niet meer overgegaan. Ik rust voortdurend uit en ben over het algemeen alleen maar bekaf.’

Vroeger werkte ze als hartchirurg en moest ze opboksen tegen heel wat alfamannetjes met minder kwaliteiten dan zij, waardoor ze niet toekwam aan de liefde of een gezin. Nu brengt ze haar tijd veelal door met uit het keukenraam kijken (zeker als het eetcafé aan de overkant waar ze vaste klant was, wordt opgedoekt en er een begrafenisonderneming in komt), videobellen met haar irritante zus in Noorwegen die ze al in geen jaren heeft gezien en geknipt worden door thuiskapper Michel M. – van wie ze door de vingers ziet dat hij vermoedelijk weleens wat uit haar huis meeneemt. Alles verandert wanneer ze online Javiér tegenkomt. Bloeit de liefde alsnog op? Of is hij niet wie hij zegt dat ie is?

Dit vond ik ervan

Het boek bestaat uit allemaal korte stukjes die bijna allemaal nog geen pagina lang zijn (ook heel geschikt om uit een leesdip te komen), waardoor je bijna het gevoel hebt dat je meeleest in Birgittes dagboek. Door haar puntige, soms een tikje vileine humor, haar levenswijsheid en inzicht in mensen kon ik me helemaal onderdompelen in haar leven. Het fijne is dat Birgitte genadeloos eerlijk is – ook over de gemene dingen die ze ooit heeft gedaan bijvoorbeeld, of haar boosaardige moeder van wie ze weinig liefde kreeg. Het is voelbaar hoe het is om lichamelijk steeds minder te kunnen en afhankelijk te zijn anderen, terwijl je brein nog haarscherp is (oké, soms duurt het even voordat ze haar gedachten geduid heeft).

Sommige scènes zijn ook best triest, bijvoorbeeld die keer dat Brigitte uren bezig is met zichzelf opkalefateren omdat haar achternichtje langskomt, maar na haar lastminute-afzegging gaat Birgitte maar weer in haar mooie kleren bij het raam zitten. Toch is het boek zeker niet alleen maar zwartgallig, omdat Birgitte veel wat gebeurt of is gebeurd met humor beschrijft.

Deze zinnen raakten me

‘Er komen tegenwoordig vanzelf herinneringen bij me op. (…) Als het een vervelende herinnering is en ik heb het op tijd in de gaten, gebruik ik mijn ezelsbruggetjes. Over een of andere fysiologische reactie ergens in het lichaam, de citroenzuurcyclus bijvoorbeeld. Je moet jezelf zo goed mogelijk beschermen.’
‘Ik mag niet klagen. Jawel. Nee hoor.’
‘Ik heb nooit helemaal bij de tijdgeest gepast. Toen ik klein was, telden kinderen niet mee. Toen ik studeerde en werkte, was het een groot voordeel om een man te zijn. En nu, nu ik heel oud ben, moet je in deze wereld juist jong zijn.’