Belangrijke beslissingen in het leven: 5 experts vertellen hoe je de juiste keuze maakt

Hoe weet je nou wat de juiste beslissing is, zeker als het gaat om de belangrijke dingen in het leven? Deze adviezen van deskundigen kunnen je helpen.

Maak grote keuzes op basis van je gevoel

In een aflevering van De Podcastpsycholoog vertelt hoogleraar sociale psychologie Frenk van Harreveld over menselijk beslisgedrag. Hij zegt zelf alledaagse keuzes (welke film hij kijkt, wat hij kookt die avond) relatief overwogen te maken, “maar als je voor moeilijke keuzes staat, werk je jezelf alleen maar in de ellende door er heel erg lang over na te denken. Ik kan me geen moeilijke beslissing herinneren die ik echt helemaal heb uitgedacht, die nam ik altijd op gevoel.” Oftewel: bij triviale beslissingen denkt hij na, bij belangrijke keuzes laat hij het antwoord uit het onbewuste komen. Beslissingen over grote existentiële zaken kun je volgens Van Harreveld niet goed nemen met behulp van wiskundige formules en flow-charts.
Ga uit van het worstcasescenario

In een podcast van journalist Ernst-Jan Pfauth, Jonge Jaren, vertelt presentator Humberto Tan dat bij elke belangrijke keuze die hij in zijn leven maakte, één criterium altijd terugkomt: hij gaat nooit uit van het optimistische scenario, maar juist van het falen. Als je het worstcasescenario acceptabel vindt, heb je volgens Tan een goede keuze te pakken. Probeer dus liever een jaar freelance werken uit met het risico dat het helemaal in de soep loopt dan dat je nog een extra jaar in loondienst werkt en daarvan misschien uitgeput en gefrustreerd raakt. Dan loont het om de gok te wagen.
Baseer je keuze op je waarden

In een online college van de Universiteit voor Humanistiek pleit emeritus hoogleraar filosofie Joachim Duyndam ervoor je handelen in overeenstemming te brengen met je kernwaarden. Er zijn morele waarden, zoals moed, respect, vriendschap en vergevingsgezindheid – waarden die voor de meesten van ons belangrijk zijn – en persoonlijke waarden, zoals vrijheid, zekerheid, balans of creativiteit. Door je keuzes te baseren op jouw waarden pas je ze toe en gaan ze leven.
Durf open te staan voor het nieuwe

In het artikel The art of decision-making in The New Yorker komt de Amerikaanse filosoof Laurie Ann Paul aan het woord, die hoogleraar is aan Yale. Zij heeft weinig met al die beslistheorieën over scenarioplanning en kijken naar welke waarden je belangrijk vindt. Volgens haar gaat het niet om weten wie je bent, maar om weten wie je wilt wórden. Of meer nog: gewoon maar worden wie je moet worden. Ze adviseert ons er rekening mee te houden dat datgene waar we om geven, ook weer kan veranderen. “Waarom zouden waarden van vandaag bepalend zijn voor die van morgen? Voor een authentiek bestaan moet je af en toe je oude zelf achterlaten voor het scheppen en ontdekken van een nieuwe ‘zelf’.”
Gooi een muntje op

Volgens sociaal psycholoog Frenk van Harreveld kun je je ook afvragen: waarom is het zo belangrijk voor mij om de beste keuze te maken, en bestaat die eigenlijk wel? “De keuze om wel of geen kinderen te krijgen, wel of niet te emigreren: daar hangt uiteindelijk niet je hele geluk van af, want je neemt altijd jezelf mee – wat je ook kiest. Door die schijnbare verantwoordelijkheid voor ons geluk schieten de meeste mensen alleen maar in een kramp. Uit onderzoek blijkt ook dat we helemaal niet zo goed zijn in introspectie. In de meeste gevallen kun je veel beter een muntje opgooien en terwijl dat door de lucht vliegt, goed opletten of je hoopt dat het kop of munt wordt. Jezelf betrappen. Want die hoop is het meest betekenisvol, en dat is een goede raadgever.”