Niet later maar nu: wat als je stopt met dromen en gewoon springt?

Veel mensen fantaseren over een ander leven, later. Wat gebeurt er als we niet langer dromen over die plannen, maar gewoon springen?

Martine Bakker, schrijver van het boek Ik durf niets maar doe alles, kan hierover meepraten. Ook zij koesterde diep vanbinnen een groot verlangen, maar voelde de welbekende weerstand om er gehoor aan te geven. Haar droom: optreden als stand-upcomedian. Dat wilde ze het allerliefst doen en vond ze tegelijkertijd het allerengst.

Dapper zijn

“Ik was bijna dertig toen ik met mijn ziel onder mijn arm bij mijn ouders op de bank belandde. Ik voelde me ongelukkig, onbestemd, ik deed maar wat met mijn leven. Ik voerde een gesprek met mijn vader over wat hij het liefst had gedaan als hij zijn leven over mocht doen. Zijn antwoord kwam meteen: concertpianist worden. Mensen in vervoering brengen met zijn muziek. Maar daarvoor was het te laat, zei hij. En nu nog op les gaan, was verspilde tijd. Zo gaat dat dus met dromen, dacht ik.”

Het was een wake-upcall voor Bakker om het verlangen dat ergens sudderde toch serieus te nemen. “Ik wilde op een podium staan en mensen aan het lachen maken. Het enige wat ik hoefde te doen was mijn angst overwinnen voor het onbekende. Dapper zijn. En grappig. Omdat ik dacht dat ik liever levend mijn angsten onder ogen kom dan sterf met de vraag ‘Wat als ik het wél had gedaan?’, gaf ik me op voor een cursus stand-upcomedy.”

Onder ogen zien

Daarop volgde uiteindelijk een rondreis door het comedy-circuit van Nederland. Bakker trok van comedyclub naar podiumvrees en van afgang naar festival. Intussen kwam ze oog in oog te staan met de tierende innerlijke criticus in haar hoofd, met weerstand en uitstelgedrag, en probeerde ze zichzelf ervan te overtuigen dat het zin had dat ze dit allemaal deed. Tot slot schreef ze over dit avontuur haar eerste boek, waarin ze terugkijkt op wat haar had tegengehouden om met comedy te beginnen: dat eeuwige stemmetje in haar hoofd dat zei dat ze het niet kon. Dat niemand op haar zat te wachten. Dat er al andere comedians bestonden, dus dat ze niets toevoegde.

“Ik wil met mijn boek laten zien dat je elke dag ergens aan kunt beginnen en je niet moet laten weerhouden omdat je het niet durft. Waar je het bangst voor bent, is misschien wel wat je het meeste plezier gaat brengen. Dat hoeft niet alleen iets kunstzinnigs te zijn. Je kunt ook een bedrijf beginnen of die ene reis maken die al zo lang op je wensenlijst staat. De bangheid die bij het onbekende komt kijken, moet je onder ogen zien. En wat is die angst, dat je het niet kunt? Als je niet begint, kun je het inderdaad niet.”

Elke dag weer

Ook coach, kunstenaar en sociaal wetenschapper Simone Nijboer schreef een boek over het concreet maken van je verlangens en hoe je er vervolgens mee aan de slag kunt gaan: De dromer die doet. Ze pleit voor het concreet maken van je ‘beperkende overtuigingen’. “Zelf had ik al twintig jaar een sluimerend verlangen om te schilderen. Maar ik vertelde mezelf dat ik geen talent had, dat ik eerst naar de kunstacademie zou moeten en dat dit niet voor mij was weggelegd.” Een van de eerste stappen die in haar boek aan de orde komen, is het opschrijven van die beperkende overtuigingen. “Stel jezelf vervolgens de vraag of je je leven erdoor wilt laten regeren, omdat ze vaak niet eens kloppen.”

Er hoeft niks te lukken

Veel van onze beperkende overtuigingen gaan over het ‘doel’ dat we koppelen aan onze verlangens, zegt Nijboer. In het geval van Martine Bakker: ‘Je moet een succesvolle comedian worden.’ In het geval van Nijboer zelf: ‘Je kunt pas gaan schilderen als je echt ‘goed’ bent.’ Of: ‘Je moet een goede kunstenaar worden.’ “Wat helpt om die doelen los te laten, is ze tegen het licht houden. Er hoeft niks te ‘lukken’, je mag gewoon aan iets beginnen, puur voor je eigen plezier.”

Vind de flow

Een andere belangrijke stap is het creëren van een dagelijkse routine. “Mijn ommekeer bij het schilderen kwam toen ik op een boek stuitte over daily painting,” vertelt Nijboer. “Het idee is dat je in de flow van het schilderen blijft als je er dag in dag uit tijd aan besteedt. Door steeds opnieuw de draad op te pakken, overwin je de vrees voor het witte doek en kun je je creativiteit gestaag ontwikkelen. Klein beginnen, veel experimenteren – en dan wel elke dag. Uiteindelijk mondde dat uit in een serie kleine en grote schilderijen die ik in de loop van de tijd ook ging exposeren. Mijn oude droom om zelf schilderijen te maken was uitgekomen.”

Bakker hoopte dat als ze een jaar lang stand-upcomedy zou doen, ze daarna kon leven zonder stress, angst, onzekerheid en uitstelgedrag. “Maar blijkbaar bestaat zoiets niet. Ik geniet er nog steeds van als ik voor een groep sta en ze aan het lachen maak, maar ik vind het elke keer weer spannend. De zenuwen en spanningen zullen altijd blijven bestaan.” Wat het haar wel opleverde: zelfvertrouwen, zelfkennis en nieuwe paden die helder werden.

Ontdek en ontwikkel

En dat is precies waarom het volgens neuropsycholoog Margriet Sitskoorn zo loont om uit die vermaledijde comfortzone te stappen: “Ik zou willen zeggen: ontdek en ontwikkel. Maak nieuwe verbindingen binnen en buiten je hoofd. Leef en beleef. Ervaar wat je altijd al hebt willen ervaren. Want de nieuwe paadjes in je hoofd die zo worden aangelegd, brengen je verder. Je merkt wat het je brengt om iets nieuws te doen: iets wat je niet had gepland. Een prettige spanning, trots zijn op jezelf, verwondering en nieuwe inzichten.”

Zo werd het na het jaar op het podium voor Martine Bakker helder dat haar toekomst niet in stand-upcomedy ligt, maar ze ontdekte wel dat ze theater en scenario’s schrijven te gek vindt. Zonder de comedy had ze dit nooit geweten. “Ik moedig iedereen aan om dingen te doen die je nog nooit hebt gedaan. Doe waar je bang voor bent. Vaak denken we dat iets niet meer kan omdat we te oud zijn. Maar je kunt elke dag opnieuw beginnen. Het is allemaal niet zo zwart-wit. Het is niet: nooit optreden óf de grootste comedian van de wereld worden. Nooit schrijven óf een indrukwekkend oeuvre opbouwen. Nooit pianospelen óf concertpianist zijn. Begin gewoon. En weer opnieuw.”