Tatjana over opnieuw beginnen: ‘Geen zwakte, maar juist moedig als je van mening durft te veranderen’

Tijdens een roadtrip door de Balkan stuit Tatjana Almuli op oude herinneringen en nieuwe inzichten. Wat betekent het om ergens thuis te komen of opnieuw te beginnen?

Mijn geliefde en ik liepen langs een rotsachtig pad naar beneden, de zee tegemoet. Het was de derde dag van onze vakantie en daar voelde ik voor het eerst: ook hier hoor ik thuis. Vijftien jaar was ik niet in het gebied geweest waar mijn vaders wortels lagen en daarmee ook een stukje van mij: voormalig Joegoslavië. Deze vakantie was het idee van mijn vriend geweest: een roadtrip door verschillende Balkanlanden, omdat ik mezelf steeds vaker afvroeg: wat ligt dáár nog?

Een geschiedenis vol tegenstellingen

Jarenlang heb ik me weinig verdiept in deze kant van mijn geschiedenis. Mijn vader woonde sinds mijn tienerjaren deels in Brazilië, Servië, Londen en Nederland. Zolang ik me kan herinneren is onze band complex – veel pijn, onbegrip en miscommunicatie van beide kanten.

Hier, in de landen die ooit Joegoslavië vormden, werd ik met een geschiedenis vol tegenstellingen geconfronteerd: pijn, geweld en onderdrukking, maar ook schoonheid en veerkracht. Het deed me denken aan hem, mijn moeder, aan mijn jeugd. Ik groeide op met verhalen over verdeeldheid en verwoesting, maar ook over hoop en de zoektocht naar verbinding, verzoening. Hier kwam alles samen en ervoer ik opnieuw hoe beide kanten zo bij mij horen.

Terug naar toen

De geur van het eten bracht me terug naar zomeravonden waarop mijn vader uitgerust was, de tijd nam om uitgebreide maaltijden te bereiden. Verse vis, doordrenkt met citroen en knoflook – eenvoudig en overdadig tegelijk, grote borden groenten en rijst, peulvruchten. Ik genoot van de bergen, ze waren groen, zo groen. We reden erdoorheen in een huurauto, de slingerwegen vond ik al gauw niet meer eng.

En ik dacht: misschien is dat wel een van de mooiste dingen aan het krijgen van kinderen, het besef dat je altijd opnieuw mag beginnen

Uit de speakers muziek die ik meteen kon meeneuriën. Ons gezin op mijn netvlies: mijn broertje en zusje sprongen als wilde diertjes door de woonkamer, ik probeerde een choreografie uit een videoclip na te doen. Mijn ouders hielden elkaar stevig vast, de opzwepende tambura en accordeon deden ons vrij bewegen, brachten ons samen, zelfs na verhitte discussies en steeds maar weer mijn tranen.

Je gedachten en gevoelens bijstellen

Een van de laatste dagen van de vakantie lag ik opnieuw aan de Adriatische Zee, mijn geliefde hoog in de golven. Ik hoorde hem in het water springen en kon bijna zijn plakkerige en tegelijk schone lijf naast me voelen. Vlakbij spraken een aantal Kroaten op die onmiskenbare temperamentvolle wijze met elkaar. Ik voelde hoe ik dieper uitademde dan de maanden ervoor, hoe mijn schouders ontspanden. Ik dacht aan mijn ouders, hoe ze elkaars taal vaak genoeg niet spraken, maar altijd weer probeerden elkaar beter te begrijpen.

En ik dacht: misschien is dat wel een van de mooiste dingen aan het krijgen van kinderen, het besef dat je altijd opnieuw mag beginnen. Dat je je gedachten en gevoelens kunt bijstellen, dat je beweging kunt aanbrengen in vastgeroeste patronen of overtuigingen. Dat je opnieuw contact kunt zoeken met een ouder die je hebt vervloekt, gehaat zelfs. Het is geen teken van zwakte om opnieuw te beginnen en je mening te veranderen, maar juist van kracht. En daarmee heb ik zo veel gewonnen, nu al.

Meer lezen

Fotografie Danique van Kesteren
Gepubliceerd op 26 mei 2025

Door Tatjana Almuli

Tatjana Almuli is schrijver, journalist en fotograaf. Ze debuteerde in 2019 met het autobiografische 'Knap voor een dik meisje'. In 2022 verscheen haar tweede eveneens autobiografische boek 'Ik zal je nooit meer', over haar jong overleden moeder en haar eigen uitgestelde rouw. Op dit moment schrijft ze aan haar eerste roman. Tatjana Almuli woont in Amsterdam.