Het gemak van een grote keten of omfietsen voor kaas? Journalist Roos van Hennekeler dubt over dit dilemma en zoekt houvast bij een expert. En – spoiler alert – dat stuk omfietsen kan je veel brengen.
Tekst Roos van Hennekeler Fotografie Bogdan Dada/Unsplash
Gepubliceerd op 4 oktober 2024
Zeker wie in een grote stad woont, kan er bezorgd om zijn: steeds meer plekken waar je van houdt en die zo specifiek bij een buurt of stad lijken te horen, maken plaats voor ketens en multinationals. Zaken die je over de hele wereld kunt vinden en die overal precies hetzelfde zijn omdat ze een vaste formule hebben: de Nutella-crêpes, McDonald’s, Ikea, Starbucks. Zoals je je in een buurt thuis kunt voelen door een rondje op de markt te lopen, een praatje te maken met de bloemenverkoper en bij je favoriete toko een broodje pom te eten, kun je in de anonieme massa van een keten juist het gevoel krijgen dat je tegelijkertijd overal en nergens bent.
Overal hetzelfde
De Franse antropoloog Marc Augé noemde die plekken non-plaatsen: waar je ook bent op de wereld, je hebt er altijd precies dezelfde ervaring. In de drukte van ons dagelijkse bestaan komen we massaal af op het gemak en de voorspelbaarheid. Maar op die manier dragen we dus zelf bij aan de verspreiding van non-plaatsen, ten koste van lokale ondernemers.
De ‘omfietskaas’ als rustmoment
Het kan helpen om na te gaan welk gevoel je krijgt van die verschillende ervaringen – los van efficiëntie. Wat langer fietsen voor die heerlijke kaas (‘omfietskaas’ is inmiddels een begrip) duurt langer dan het eerste het beste stuk bij de supermarkt inslaan. Een half uur staan bladeren in de boekwinkel neemt meer tijd in beslag dan je boeken tussen je werk door online bestellen. Maar juist dat soort kleine pauzes in je dag kunnen ook belangrijke rustmomenten zijn die het gevoel ‘geleefd’ te worden tegengaan. Als we het druk hebben, vernauwt onze blik namelijk vaak en worden we heel doelgericht. Wat vaker juist niet de meest efficiënte route nemen kan onze blik weer verbreden.
Hart voor de zaak
Bijkomend voordeel van kleine winkels is dat hun aanbod wordt samengesteld door een echt mens. Door iemand met hart voor de zaak dus, die je misschien wel iets nieuws kan laten zien waar je nog helemaal niet van wist dat je het lekker of leuk vond, in plaats van te worden geleid door een algoritme dat zich aanpast aan je eerdere aankopen. Bij lokale ondernemers kun je met één handeling je tijdsbeleving vertragen, je horizon verbreden, je dag wat leuker maken en bijdragen aan het soort wereld waar je zelf het liefst in wilt leven. Genoeg om voor om te fietsen.
