Wat zeg je tegen iemand die (ernstig) ziek is? 5 inzichten van huisarts en schrijver Jolien Plantinga

Veel mensen vinden het moeilijk om het ‘juiste’ te doen of zeggen als iemand ernstig ziek is. Deze vijf inzichten van huisarts en schrijver Jolien Plantinga kunnen je daarbij helpen.

1. Laat wat van je horen

“Wanneer iemand ernstig ziek is, is het voor anderen soms lastig om contact op te nemen. Je denkt al snel: wat zeg je tegen iemand die ziek is? Je stelt het uit en op een gegeven moment is er zo veel tijd voorbijgegaan dat je het niet meer durft. Toen ik nog gezond was, kende ik die drempel ook. Maar nu ik een chronische vorm van Lyme heb, ervaar ik hoe klein je wereld wordt als je langdurig ziek bent. Dan wordt elk detail in je dag belangrijk: een appje, een kaartje of een foto kan een enorm lichtpunt zijn.”

2. Stel de juiste vraag

“De standaardvraag ‘hoe gaat het met je?’ is vaak lastig voor iemand die al lang ziek is. Het is zwaar om telkens te moeten zeggen: ‘Het gaat nog steeds niet goed.’ Een betere manier om iemand te benaderen is bijvoorbeeld: ‘Wat houdt je vandaag bezig?’ Dat maakt het makkelijker om te delen wat er op dat moment speelt. Zo maak je het gesprek opener en vriendelijker.”

3. Wees je bewust van je vooroordelen

“Bij een chronisch zieke denk je misschien snel: het zal wel meevallen. Of: ik zag je net buiten lopen, zo ziek kun je toch niet zijn? Maar klachten – zoals bij long covid – zijn soms zo vreemd dat patiënten ze zelf nauwelijks kunnen geloven. Als je merkt dat je twijfelt aan iemands ziekte, vraag jezelf dan af: waarom vind ik het lastig om met ziekte geconfronteerd te worden? Die reflectie helpt je om milder te reageren als je je afvraagt: wat zeg je tegen iemand die ziek is?”

4. Kleed ongevraagd advies in

“Mensen willen vaak helpen en geven daarom advies, gevraagd of niet. Maar besef dat mensen met een complex ziektebeeld al veel geprobeerd hebben. Als ze jouw advies naast zich neerleggen, is dat geen afwijzing van jou persoonlijk. Toch kan er altijd iets waardevols bij zitten. Dus blijf gerust advies geven, maar formuleer het bijvoorbeeld zo: ‘Ik weet niet of je hier iets aan hebt, maar…’ in plaats van ‘Weet je wat jij eens moet proberen?’”

5. Deel wat je voelt

“Verdriet delen lucht op. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik heb het gevoel dat ik geen goede vriendin meer ben omdat ik geen energie heb.’ Zo geef je ruimte om de veranderde vriendschap bespreekbaar te maken. En geef ook de ander de ruimte om te vertellen hoe het met hem of haar gaat. Iedereen worstelt met iets: de een met ziek-zijn, de ander met werkdruk of drukke kinderen. Als je je afvraagt wat zeg je tegen iemand die ziek is, dan is het antwoord soms gewoon: deel je eigen verhaal.”

Meer lezen

• Naar je werk met verkoudheid? Dit doen doktors als ze ziek zijn.
• Column van Caroline: je hoeft niet altijd actief te zijn.
• Au! Heb je pijn? Je favoriete muziek luisteren kan je helpen.

Fotografie Priscilla Du Preez/Unsplash
Gepubliceerd op 17 juni 2023 Laatst bewerkt 3 juni 2025