Hoe herken je autisme bij jezelf als vrouw? ‘Het is onzichtbaar omdat ze overcompenseren’

autisme vrouwen

Veel minder vrouwen dan mannen krijgen de diagnose ‘autismespectrumstoornis’. Hoe kan dat? En als je sociaal, empatisch en intelligent bent, betekent dat dan dat je niet ‘autistisch kunt zijn’?

Je bent gevoelig, kunt anderen best in de ogen aankijken (liever niet, maar toch) en je hebt een prima baan. Dan ben je toch helemaal niet ‘autistisch’? Hoogstens wat introvert, prikkelgevoelig, somber of afwezig. Dat is wat vaak wordt gedacht bij vrouwen.

En toch kunnen dat vrouwen met een autismespectrumstoornis zijn, vertelt Els Blijd-Hoogewys, klinisch psycholoog en onderzoeker, in een artikel van Psychologie Magazine. “We verwachten een sociaal onhandige persoon, die gefascineerd is door techniek en die zich niet kan inleven in anderen.”

Te sociaal om autistisch te zijn

Dat standaardbeeld is volgens Blijd-Hoogewys gebaseerd op onderzoek onder mannen. Veel meisjes en vrouwen voldoen daar niet aan, want ze lijken te sociaal om autistisch te zijn. Annelies Spek, hoofd van het Autisme Expertise Centrum in Eemnes, vermoedt dan ook dat er veel meer meisjes en vrouwen zijn met een autismespectrumstoornis dan wordt gedacht, vertelt ze in hetzelfde artikel.

Vrouwen lijken namelijk verder te gaan dan mannen in het aanleren van ‘zoals het hoort’ en camoufleren van ‘ongewenst’ gedrag. Blijd-Hoogewys: “Naarmate ze ouder worden, leren ze daar steeds beter in te worden.”

De compensatie-burn-out

Door het verhullen dat ze ‘anders’ zijn dan anderen, krijgen veel vrouwen pas op latere leeftijd, en na een hoop struggles en verkeerde hulp, (alsnog) de diagnose, volgens Annelies Spek. Want ook al zijn ze slim, meegaand en gevoelig, toch hebben heel veel vrouwen al eerder hulp gezocht en kreeg 66 procent een andere diagnose, waarvan ongeveer de helft een stemmingsstoornis, zoals bijvoorbeeld depressie en somberheid.

Blijd-Hoogewys: “Het is emotioneel uitputtend om continu te moeten observeren, analyseren en je natuurlijke gedrag aan te passen. Het kost zo veel kracht en energie dat deze vrouwen vaak chronisch overbelast zijn. Ze komen bij een hulpverlener met angst- of somberheidsklachten of een burn-out.”

Ben ik nou verlegen, depressief of autistisch?

Anderzijds kan het ook zijn dat iemands worstelingen wel degelijk voortkomen uit bijvoorbeeld introvertie, depressie of iets anders. Hoe weet je dan of je achter een mogelijke diagnose aan ‘moet’ of niet?

“Veel vrouwen die ik hierover spreek zijn al meerdere keren vastgelopen, of kregen verschillende diagnoses en behandelingen die niet echt hielpen,” zegt Blijd-Hoogewys. Het kan helpen om je af te vragen in hoeverre je struggles je belemmeren in het dagelijks leven, en waar je dan precies last van hebt. Als bepaalde kenmerken duiden op autisme, vind je het misschien wel fijn om daar meer duidelijkheid over te krijgen.

Hoe je het dan kunt herkennen, als de kenmerken bij vrouwen anders zijn dan bij mannen? Niet per se aan een interesse in modeltreinen of het schichtig ontwijken van andermans blik, dus. Autisme Centrum Groningen zette een aantal kenmerken op een rij.

De kenmerken die kunnen voorkomen bij vrouwen met autismespectrumstoornis

  • Chaos in het hoofd en die slecht kunnen onderdrukken.
  • Vaak wel goed in het strak plannen en organiseren.
  • Zijn sociaal sterker en actiever dan mannen.
  • In de communicatie soms veelpraters met eenrichtingsverkeer.
  • Zijn vaak angstiger en kunnen verlegener overkomen.
  • Zijn vaker onzeker over zichzelf en hun kunnen.
  • Goed in het observeren en kopiëren van sociaal gedrag.
  • Gaan over hun grenzen heen.
  • Chronisch moe door het overmatig compenseren.

Of je nu dingen herkent of niet: wanneer je worstelt, is het altijd goed om een specialist te benaderen. De huisarts is een goed startpunt, die kan je eventueel doorverwijzen naar een gz- of klinisch psycholoog, of een psychiater. Nog een tip van autismedeskundige Blijd-Hoogewys: je kunt vragen naar iemand met veel kennis/ervaring op het gebied van je klachten.

Meer lezen

Tekst Ruby Wijdenbosch  Bron Psychologie Magazine  Fotografie Unsplash
Gepubliceerd op 9 maart 2024

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN