Documentairemaker Soraya Pol: ‘In mijn film onderzoek ik hoe je een zwijgcultuur doorbreekt’
In haar nieuwste film onderzoekt een documentairemaker Soraya Pol het verzwegen slavernijverleden van haar familie op Curaçao. Ze ontdekte dat haar voorvader daarin een beruchte rol speelde.
Wat ben je aan het doen?
“Ik werk aan mijn meest persoonlijke project tot nu toe: een film over mijn oma en onze familiegeschiedenis. Het vermoeden bestond dat zij vanuit slavernij op Curaçao was geboren. Daarover werd bij haar thuis gezwegen; als je vragen stelde, kreeg je op je kop. We zijn samen naar Curaçao gegaan en zo ontdekte ik een bijzondere geschiedenis, over mijn beruchte voorvader die inderdaad de rechterhand was van een plantage-eigenaar en daar een gewelddadige rol speelde.”
Hoe ontstond deze documentaire over slavernij op Curaçao?
“Mijn oma is 97 jaar en ik besefte opeens hoe weinig ik van haar wist, hoeveel kennis er straks met haar verloren gaat. Hoe was ze als meisje, hoe zag haar leven eruit, hoe was het om toen op te groeien op ruraal Curaçao? In onze gesprekken ging het ook over angst, schaamte, boosheid en geweld – elementen die ik herken van mijn eigen leven en dat van mijn vader. In mijn film onderzoek ik hoe je een zwijgcultuur doorbreekt en voorkomt dat je intergenerationeel trauma overdraagt.”
Hoe vertel je zo’n verhaal?
“Ik zoek hoe ik die zwijgcultuur filmisch kan verbeelden: beeldtaal die past bij de Antilliaanse cultuur. In de Antilliaanse archieven vond ik interviewopnames uit de jaren vijftig, met een schat aan informatie over het leven op de plantage. Als je iemands emotionele wereld over kunt brengen, valt alle afstand weg en krijgt een verhaal universele kracht. Dat is de kunst. Mijn voorvader kun je zien als dader, maar zonder zijn daad goed te praten, probeerde hij er in zijn tijd het beste van te maken.”
Wat kenmerkt jouw werk?
“Waarom zijn mensen geworden zoals ze zijn, dat wil ik snappen. Ook zware onderwerpen benader ik hoopgevend. Ik laat de schoonheid van het alledaagse leven zien, om zo de verbinding op te zoeken. Het is een harde wereld, maar we moeten niet vergeten dat er ook mooie dingen gebeuren.”
Wat kunnen verhalen bereiken?
“Ik geloof dat we invloed hebben op de wereld om ons heen. Het begrip future ancestor spreekt me aan: wat wil ik nalaten aan de volgende generaties? Mijn dochter is pas één, maar ik denk nu al na over hoe ik een vrouw kan grootbrengen die boven alles hoopvol is en de schoonheid van het leven waardeert. ’s Avonds vertel ik haar daarom waar ik dankbaar voor was die dag. Kleine dingetjes, dat ze voor het eerst ‘doei’ zei bijvoorbeeld. Dat ritueel wil ik erin houden. Dankzij haar kijk ik weer met nieuwe ogen naar de wereld, zie ik de magie die zo vanzelfsprekend lijkt. Ik probeer het ook in mijn films: dat ze je op een nieuwe manier naar mensen laten kijken.”
Meer lezen
- ‘Ik wil af van het beeld van de onbreekbare zwarte vrouw’ – daarom organiseert Christelle schrijfsessies.
- Black Men Talk biedt plek om te praten over moeilijke onderwerpen.
- Yvette woont al 22 jaar op Curaçao en mist Nederland soms nog.
Fotografie Donny Ulendorp
